راهنمای تحصیل در روسیه

تحصیل در روسیه

تحصیل در روسیه سالیانه دانشجویان زیادی را به خود جذب میکند. یکی از موثر ترین عواملی که باعث می شود دانشجویان خارجی زیادی به قصد تحصیل به روسیه مهاجرت کنند، بورسیه های تحصیلی روسیه است. در بین سایر دانشگاه های جهان دانشگاه های روسیه از سطح علمی بالایی برخوردار هستند و تحصیل در روسیه گزینه ی بسیار مناسبی است. موسسه Hepi در سال 2019 با بررسی مدارک تحصیلی 337 نفر اعلام کرد که روسیه جزو پنج کشوری است که بیشترین رهبران جهان (پادشاه، رئیس جمهور و نخست وزیر) از دانشگاه‌های آن فارغ‌التحصیل شده‌اند.

این نکته نشان می‌دهد که دانشگاه‌های روسیه چه اعتباری دارند و چقدر مورد توجه دانشجویان در سراسر جهان هستند. دولت روسیه از حدود یک دهه پیش برنامه ای مدون، برای جذب بیشتر دانشجوی خارجی تدوین کرده است. در سال‌های اخیر، هر ساله 15 هزار سهمیه برای بورسیه کردن دانشجویان خارجی در روسیه در نظر گرفته شده و از آمریکا گرفته تا قاره‎های آفریقا و آسیا افراد زیادی به قصد تحصیل به این کشور سفر کرده‌اند.

این دانشگاه ها در زمینه هایی که در زیر آمده در لیست بهترین و پیشرفته ترین کشور ها قرار دارند:

• علوم پایه
• فنی و مهندسی
• هوا فضا
• هنر
• نانو بیوتکنولوژی

برای اولین بار دانشگاه ایالتی سنت پترزبورگ روسیه، در رنکینگی که در تاریخ 12 مارس سال 2015 منتشر شده در لیست 100 دانشگاه برتر جهان قرار گرفت. هزینه تحصیل در روسیه بسیار پایین است به طوری که همراه دانشگاه از خوابگاه هم استفاده کنید، باید هزینه ای بین 2 تا 5 هزار دلار آمریکا بپردازید. دانشجویان بین المللی در سال اول تحصیل در روسیه و ورود به دانشگاه در کنار یادگیری درس ها در طی یک دوره زبان روسی را هم می آموزند. البته اگر دانشجوی رشته پزشکی باشند، نیازی به یادگیری زبان روسی نیست و زبان انگلیسی و فرانسوی کافی است.

در حال حاضر دانشجویانی که تحصیل در روسیه را انتخاب میکنند، می توانند در دورهای زبان روسی، دوره لیسانس که در بیشتر رشته ها به زبان انگلیسی و روسی تدریس می شود، دوره فوق لیسانس و دکترا که در بیشتر رشته ها به زبان انگلیسی و یا زبان روسی تدریس می شود و دوره های گروه پزشکی و دندانپزشکی و داروسازی که به زبان انگلیسی و یا روسی تدریس می شود، تحصیل کنند.

مزایای تحصیل در روسیه

اعتبار دانشگاه‌های روسیه به‎علاوه چشم‌انداز روشن شغلی از مهم‌ترین دلایلی است که می‌تواند افراد را متمایل به انتخاب این کشور برای تحصیل کند. هزینه مناسب ، کیفیت دانشگاه‌های این کشور، امکان کار تا 10ساعت در هفته، بالا بودن سطح مهاجر‌پذیری، امنیت بالا و اقتصاد باثبات از عمده دلایلی است که از آنها با عنوان مزایای درس خواندن در روسیه یاد می‌شود. یکی از موارد مهم دیگر این است که برای تحصیل در دانشگاه‌های روسیه برخلاف بسیاری از کشور‌های دیگر نیاز به داشتن مدرک زبان انگلیسی ندارید. زمینه یادگیری زبان روسی نیز برای دانشجویان خارجی فراهم می‌شود، ضمن اینکه با تحصیل در روسیه امکان دریافت دو مدرک دانشگاهی همزمان را دارید.

دولت روسیه در سال ۲۰۱۳ بیانیه بلونیا (Bologna Declaration) را امضا کرد که چندین تعهد را به عنوان بخشی از خلق فضای آموزشی مشترک کشورهای شرکت کننده برعهده گرفت. مدرک تحصیلی دانشگاه‎‌های روسیه در بیشتر کشورها مورد تایید است.

روسیه موافقت‌نامه‌ای با 60 کشور از جمله فنلاند، اسپانیا، کوبا، هند، ویتنام، چین، ونزوئلا، نامیبیا، فرانسه، قبرس و مالت امضا منعقد کرده است. بر این اساس کسانی که در دانشگاه‌های روسیه تحصیل می‌کنند به راحتی امکان پذیرش در دانشگاه‌های دیگر کشور‌ها را دارند.

کار در حین تحصیل

یکی از مسائلی که ممکن است در تصمیم شما برای اقدام به تحصیل در کشوری دیگر تاثیر زیادی بگذارد، امکان کار کردن در آن کشور است. هر چند به ندرت یک فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های معتبر روسیه بیکار می‌ماند، اما این هم مهم است که آیا در زمان تحصیل امکان کار کردن به صورت قانونی وجود دارد یا نه؟ در روسیه مانند بسیاری دیگر از کشور‌ها برای دانشجویان کار دانشجویی که معمولا دستیاری در پروژه‌های علمی دانشگاهی است که در آن تحصیل می‌کنند در نظر گرفته شده است.

برای اشتغال به کار دانشجویی لازم است حتما درخواست دهید و بسته به رشته‌ای که در آن تحصیل می‌کنید معمولا کاری برای انجام دادن پیدا خواهید کرد. 

تحصیل بدون مدرک زبان

اکثریت دوره‌های در دانشگاه‌های روسیه به زبان روسی تدریس می‌شوند.

بنابراین اگر قصد دارید در روسیه درس بخوانید، لازم است ابتدا به زبان مسلط شوید و سپس مدرک زبان را به عنوان بخشی از برنامه تان برای ادامه تحصیل ارائه کنید.

اگر هنوز به مهارت‌های زبان روسی خود مطمئن نیستید، برخی از دانشگاه‌های روسیه دوره‌های مقدماتی یک ساله (پادفک) را برای دانشجویان بین‌المللی ارائه می‌کنند، که برای کمک به شما برای رسیدن به استاندارد مورد نیاز طراحی شده‌اند.

برای افرادی که تنها دانش محدودی از زبان روسی دارند، این گزینه انتخاب مناسبی محسوب می شود. اگرچه برخی از گزینه‌ های تحصیل در روسیه به زبان انگلیسی در سطح لیسانس وجود دارند، اما برنامه‌ های کارشناسی ارشد و دکترا به زبان انگلیسی بسیار رایج هستند.

نیازهای دانشگاهی روسیه بسته به دانشگاه و سابقه تحصیلی شما نیز می‌تواند شامل یک امتحان ورودی و یا یک مصاحبه باشد. سال تحصیلی روسیه از سپتامبر تا ژوئن برگزار می‌شود و به دو بخش تقسیم می‌شود.

تحصیل پزشکی در روسیه

یکی از رشته‌هایی که با استقبال زیاد دانشجویان خارجی در روسیه مواجه می‌شود، تحصیل پزشکی در روسیه و رشته‌های مرتبط با آن است. در دانشگاه‌های روسیه تقریبا تمامی رشته‌های پزشکی ارائه می‌شود و این رشته‌ها در دانشگاه‌های مختلفی تدریس می‌شوند که در سراسر این کشور پهناور گسترده‌اند.

دانشگاه‌های روسیه به ‎نسبت دانشگاه‌های آمریکا و اروپا از دانشجویان پزشکی شهریه کمتری دریافت می‌کنند. شهریه تحصیل پزشکی در روسیه برای دانشجویان بین‎المللی و شهروندان این کشور تفاوت چندانی ندارد، درحالی که در اروپا هزینه تحصیل برای خارجی‎ها بالاتر است. تحصیل در دانشگاه‌های مورد تایید در کشور روسیه یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید برای تحصیل در این کشور مد نظر داشته باشید. دانشجویان باید قبل از نهایی کردن رویه پذیرش، دانشگاه موردنظر را در فهرست دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت ایران پیدا کنند.

اگر قصد دارید در کشور روسیه پزشکی بخوانید باید به نکاتی توجه داشته باشید. دوره کارشناسی فقط برای رشته پرستاری ارائه می‎شود و مدت تحصیل آن چهار سال است. طول دوره‎های تخصصی در رشته‎های دندانپزشکی، داروسازی و روانشناسی بالینی بین پنج تا شش سال است. در دوره‌های رزیدنت پزشکی، دانشجو می‌تواند در طی دو تا چهار سال، دوره‌های تخصصی گوارش، ارتودنسی و اطفال را بگذراند. دوره کارشناسی ارشد سه سال طول می‌کشد. مطئن باشید ارائه مدرک پزشکی اخذ شده از دانشگاه‌های روسیه نه تنها در ایران که در بسیاری از کشور‌های دیگر از جمله کشور‌های اروپایی برای شما اعتبار آورده و در یافتن شغل کار شما را آسان می‌کند.

مقاطع تحصیلی

دانشگاه، آکادمی و انستیتو انواع مراکز آموزش عالی در کشور روسیه هستند. تحصیل در دانشگاه‌های روسیه در دوره کارشناسی، تخصص، کارشناسی ارشد، تحصیلات تکمیلی و کارآموزی بالینی امکان‌پذیر است. دانشگاه‌های روسیه امکان تحصیل ۲۰۵ رشته، از ریاضیات و علوم طبیعی تا هنرهای نمایشی را فراهم می‌کنند، اما بیش از همه دانشگاه‌های این کشور به آموزش رشته‌های پزشکی، مهندسی، فیزیک، ریاضیات و علوم طبیعی معروف هستند و بیشتر دانشجویان نیز به امید تحصیل پزشکی در روسیه به این کشور مهاجرت می کنند.

• 1.تحصیل در مقطع کارشناسی

تحصیل در روسیه در مقطع کارشناسی به طور کلی 4 ساله است. که در سال نهایی پس از پایان دفاع از تز دانشجویی در صورت کسب نمره لازم مدرک کارشناسی اعطا می شود. 

• 2. تحصیل در مقطع کارشناسی تخصصی

در این مقطع بیشتر بر روی کار عملی تمرکز صورت می گیرد و مهارت آموزشی دانشجویان بهبود می یابد. براساس نمره امتحانات و دفاع از پایان‌ نامه، یک مدرک تخصصی که صلاحیت دانشجو را مشخص می‌کند برای وی صادر می شود. 

• 3.تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد

این دوره جهت تحصیل در روسیه 2 ساله است. در نهایت دانش آموزان از یک تز که در صورت موفقیت منجر به دریافت مدرک کارشناسی‌ارشد و صلاحیت شان می‌شود، دفاع می‌کنند.

• 4.تحصیل در مقطع دکتری

دوره وابسته به آموزش دکتری نوعی آموزش برای دانشگاهیان است. افراد با در اختیار داشتن مدرک کارشناسی ارشد و یا کارشناسی تخصصی می‌توانند در یک دوره وابسته به آموزش دکتری ثبت ‌نام کنند. این دوره به مطالعه، کارهای عملی و تحقیق می پردازد

سپس دانشجویان یک زمینه تحقیق و موضوع پژوهش را برای پایان نامه خود انتخاب می‌کنند. مطالعه تمام‌وقت در این دوره حداقل ۳ سال طول می‌کشد در حالی که مطالعه پاره‌وقت حداقل ۴ سال طول می‌کشد. یک فارغ‌التحصیل با صلاحیت مربوطه (“هم‌کار پژوهشی”، “هم‌کار آموزشی”)مدرک تحصیلات تکمیلی را دریافت می‌کند.

در نهایت یک مدرک به فرد اعطا می شود که این اولین مدرک تایید کننده وضعیت وی است. داوطلبان وارد دوره دکتری خود می شوند (درجه دومی برای تایید وضعیت) که پس از دفاع موفقیت آمیز در مورد پایان نامه دکترای مدرک دکترا به آنان اعطا می شود.

دوره پادفک

دوره پادفک اصطلاحا به دوره آماده‌سازی برای ورود به دانشگاه‌های روسیه گفته می‌شود. دانشجوی خارجی متقاضی تحصیل در رشته‌های پزشکی در دانشگاه‌های روسیه قبل از اینکه شروع به یادگیری دروس تخصصی کند باید توانایی‌های عمومی خود را بالا ببرد. لازمه شروع تحصیل پزشکی در روسیه دانستن زبان روسی و همچنین گذراندن دروس عمومی است.

این توانایی‌هایی در دو ترم که شش ماه یا یک سال طول می‌کشد در دانشجویان خارجی ایجاد می‌شود. معمولا ترم اول پادفک به آموزش زبان روسی و ترم دوم به ارائه دروس پایه مانند شیمی و زیست‌شناسی به زبان روسی اختصاص دارد.

---

 بورسیه تحصیلی

روسیه از جمله کشور‌هایی است که تنوع قومی، مذهبی و فرهنگی قابل توجهی دارد. برخی از امتیازاتی که دولت روسیه به مهاجران می‌دهد، این کشور را به مقصد مناسبی برای تحصیل تبدیل می‌کند. جذب دانشجویان از سراسر جهان یکی از سیاست‌های دانشگاه‌های روسیه است. مراکز آموزش عالی در روسیه یا دولتی هستند یا خصوصی و تحصیل در دانشگاه‌های دولتی این کشور رایگان است.

دولت روسیه هر ساله سهمیه بورسیه دانشگاه‌های دولتی را مشخص می‌کند. هر یک از دانشگاه‌های روسیه شرایط خاص خودشان را برای اعطای بورسیه دارند، اما به‎صورت کلی بورسیه در دانشگاه‌های روسیه مزایایی از جمله تامین هزینه شهریه، اسکان دانشجویی و کمک هزینه دارد. هم اکنون دانشجویان بورسیه در روسیه ۷۵۰۰۰ روبل (حدود ۱۲۰۰ دلار) در ماه دریافت می‌کنند.

---

قوانین صدور ویزا جهت تحصیل در روسیه

اکثر متقاضیان بین‌المللی که می‌خواهند در روسیه تحصیل کنند، به پاسپورت و ویزا نیاز خواهند داشت. متقاضیان بین‌المللی از آذربایجان، آبخازیا، اوستیای جنوبی، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، تاجیکستان، اوکراین، ارمنستان و ازبکستان به ویزا نیاز ندارند. با اینکه روسیه ترتیبات بدون روادید با بسیاری از کشورها را دارد، مدت‌زمان اقامت بدون روادید به ۱ یا سه ماه محدود می‌شود، چرا که چنین هماهنگی‌هایی برای گردشگران طراحی شده‌است، و نه بازدیدکنندگان بلند مدت. 

بر این اساس، یک دانشجو از کشوری که ترتیبات بدون روادید با روسیه را دارد، تنها با استفاده از گذرنامه وارد این کشور خواهد شد، اما پس از پایان اقامت مجاز، آن‌ها باید کشور را ترک کنند و با ویزای دانشجویی معتبر وارد آن شوند. بنابراین بهتر است که در وهله اول ویزا دانشجویی بگیرید.

مدارک مورد نیاز ویزای تحصیلی روسیه

در ابتدا یک ویزای دانشجویی سه ماه صادر می‌شود. پس از این دوره شما باید درخواست تقسیم محلی اداره‌کل امور مهاجرت وزارت داخله روسیه را برای تمدید ویزا اعمال کنید. سرویس مهاجرت فدرال یک ویزای چند ساله را صادر می‌کند که به شما این امکان را می‌دهد که در مدت اعتبار ویزا جهت تحصیل در روسیه فرصت داشته باشید. زمانی که ویزای شما در حال منقضی شدن است، باید درخواست تمدید مدت ۱ ساله را انجام دهید و در نهایت این روش را برای کل مدت برنامه تحصیلی دانشگاهی خود ادامه دهید.

برای تمدید ویزای آموزشی باید قبل از زمان انقضا به مدت ۳۰ تا ۴۰ روز درخواست دهید.

در اینجا لیستی از مدارک لازم آورده شده‌ است:

• فرم درخواست.
• عکس.
• گذرنامه بین‌المللی.
• قرارداد برای مطالعه (کپی) یا تکلیف تحصیل توسط وزارت آموزش و علوم روسیه.
• شفاعت از دانشگاه به صورت کتبی و رایگان، که دلیل تمدید ویزا را نشان میدهد.
• رسید تایید پرداخت عوارض دولت.
• بخش جدا شده از فرم اعلان (صادر شده هنگام ثبت نام)
• فرم پذیرش (نسخه اصلی و کپی)

مدارک و پروسه پذیرش

برای گرفتن بورسیه از دانشگاه‌های روسیه از یکم مارس (دهم اسفند) تا پانزدهم اوت (24 مرداد) درخواست خود را ارائه کنید. امتیازاتی مانند معدل دوره تحصیلی قبلی، شرکت در کنفرانس‌های روسیه، داشتن مقاله و … در پذیرش شما در دانشگاه‌های روسیه نقش دارند، اما دانستن زبان روسی جزو شرایط پذیرش در اغلب دانشگاه‌های این کشور نیست و گزینه تحصیل در روسیه بدون مدرک زبان را پیش روی شما قرار می‌دهد. ملیت، نژاد، مذهب و جنسیت نیز تاثیری در پذیرش یا عدم پذیرش دانشجو ندارند. می‎توانید فرم درخواست بورسیه را از سایت هر کدام از دانشگاه‌های روسیه که بورسیه اعطا می‌کنند، دریافت کنید. بعد از پر کردن فرم وضعیت شما مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای کسانی که توانسته‌اند بورسیه دریافت کنند سال تحصیلی در دوره مقدماتی یا دوره با تحصیل به زبان انگلیسی یا فرانسه 20 سپتامبر (29 شهریور) شروع می‌شود. در سال‌های تحصیلی بعد دوره آموزشی اول سپتامبر (10 ماه شهریور) شروع می‌شود. دانشجویان باید از 25 – 31 ماه اوت (3 – 9 شهریور) به دانشگاه وارد شوند.

مدرسه عالی اقتصاد سن پترزبورگ (HSE) و دانشگاه پلی تکنیک سن پترزبورگ دو دانشگاه مهم روسیه هستند که سالانه تعداد قابل توجهی بورسیه اعطا می‌کنند. مدرسه عالی اقتصاد سن پترزبورگ (HSE)  ۲۵ تا ۱۰۰ درصد هزینه‌های تحصیل دانشجویان ممتاز خارجی را در تمامی سطوح تحصیلی پوشش می‌دهد و بورسیه دانشگاه پلی تکنیک سن پترزبورگ شامل هزینه‌های تحصیل در طول یک ترم یا هزینه‌های اقامت در خوابگاه دانشگاه می‌شود.

دانشگاه‌های غیردولتی نیز بورسیه‌هایی ارائه می‌دهند که در مواردی بسیار مناسب هستند. دانشکده مطالعات روسیه و آسیا (SRAS) و کمک هزینه تحصیلی بنجامین اِی گیلمن (Benjamin A. Gilman Scholarships) از جمله این بورسیه‌هاست که البته بیشتر برای دانشجویان آمریکایی ارائه می‌شود. علاوه‎براین BPدر بورسیه پژوهشی روسیه، بورسیه شوراهای آمریکا (American Councils Scholarships) و پروژه بورس تحصیلی روسیه نیز از دیگر بورسیه‌های شناخته شده در روسیه است.

ویزا

باید توجه داشته باشید که برای تحصیل در روسیه نیاز به دعوت‌نامه دارید. دعوت‌نامه امکان پذیرش دانشجوی را تایید می‌کند. بررسی درخواست و تنظیم دعوت‌نامه به تحصیل یک ماه تا یک ماه و نیم طول می‌کشد. فقط درصورت وجود نسخه اصلی دعوت‌نامه صادر شده می‌توان در سفارت روسیه ویزای دانشجویی را دریافت کرد. مدت اعتبار دعوت‌نامه 30  تا 90 روز است.

 ثبت نام، اجازه اقامت دانشجو در روسیه است. هر سال دو سه هفته پیش از اتمام اعتبار برای تمدید ثبت نام باید مدارک خود را به دفتر ویزای دانشگاه ارائه دهید. طی دو سه روز پس از ورود به روسیه و پذیرش به دانشگاه دانشجو برای شروع فرایند ثبت نام باید مدارک مورد نیاز را ارائه دهد. تنظیم ثبت نام 10 تا 15 روز طول می‌کشد.

دانشگاه های روسیه

دانشگاه دولتی مسکو لومونسوف، دانشگاه دولتی نووسیبیرسک، دانشگاه ایالتی سن پترزبورگ، دانشگاه ایالتی تومسک (TSU)، دانشگاه دولتی فیزیک و فناوری مسکو، دانشکده فنی دانشگاه باومان مسکو (BMSTU)،  دانشگاه ملی تحقیقات هسته ای MEPhI، دانشگاه ملی تحقیق – دانشکده اقتصاد (HSE)، موسسه دولتی روابط بین المللی – دانشگاه MGIMO و دانشگاه پلی تکنیک نامسک (TPU) از جمله معروف‌ترین و معتبر‌ترین دانشگاه‌های روسیه هستند.

این نکته را بعد از ورود فراموش نکنید!

۷ روز پس از ورود به روسیه، شهروندان خارجی باید درخواست ثبت مهاجرت نمایند.

برای این منظور شما باید مدارک لازم را به دانشگاه درست سه روز بعد از ورود ارسال کنید.

در زیر لیستی از این اسناد آورده شده‌ است:

1. گذرنامه (یا هر سندی برای شناسایی).
2. ویزا (در صورت وجود).
3. فرم پذیرش.
4. مدارک لازم برای درخواست ویزای دانشجویی
5. گذرنامه بین‌المللی (اصلی)و یک کپی از صفحه اول.
6. دعوت نامه رسمی برای ورود به روسیه ( مدرک اصلی).
7. فرم درخواست ( نسخه الکترونیک یا کاغذی)
8. یک عکس ۳.۵ * ۴.۵ سانتیمتری (۱.۱۸ x1. ۵۷ اینچ)
9. گواهی وضعیت سلامت
10. 10.برای متقاضیان زیر ۱۸ سال (موافقت والدین برای سفر تایید شده توسط یک سردفتر).

هزینه تحصیل در روسیه

تحصیل در دانشگاه‌های دولتی روسیه که از آنها موفق به دریافت بورسیه شده باشید مجانی است. علاوه‎براین با استفاده از انواع بورسیه‌هایی که ارائه می‌شود می‌توانید بخشی از هزینه‌های تحصیل در این کشور را جبران کنید. هر چند هزینه زندگی در روسیه در مقایسه با دیگر کشور‌های اروپایی بیشتر است، اما شهریه دانشگاه‌های این کشور بسیار کمتر از آمریکا و کشور‌های اروپایی به ویژه کشور‌هایی مانند انگلیس و فرانسه است.

یکی از مسائلی که ممکن است در تصمیم شما برای اقدام به تحصیل در کشوری دیگر تاثیر زیادی بگذارد، امکان کار کردن در آن کشور است. هر چند به ندرت یک فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های معتبر روسیه بیکار می‌ماند، اما این هم مهم است که آیا در زمان تحصیل امکان کار کردن به صورت قانونی وجود دارد یا نه؟

در روسیه مانند بسیاری دیگر از کشور‌ها برای دانشجویان کار دانشجویی که معمولا دستیاری در پروژه‌های علمی دانشگاهی است که در آن تحصیل می‌کنند در نظر گرفته شده است. برای اشتغال به کار دانشجویی لازم است حتما درخواست دهید و بسته به رشته‌ای که در آن تحصیل می‌کنید معمولا کاری برای انجام دادن پیدا خواهید کرد. 

مطالب و مقالات پیشنهادی زیر را در خصوص کشور روسیه مطالعه فرمایید

مهاجرت به روسیه

شرایط تحصیل در روسیه

کار در روسیه

تحصیل پزشکی در روسیه

ویزای تحصیلی روسیه

هزینه تحصیل در روسیه